“Hij kwam ook in Nazaret, waar hij was opgegroeid, en volgens zijn gewoonte ging hij op sabbat naar de synagoge. Toen hij opstond om voor te lezen, werd hem de boekrol van het boek Genesis overhandigd, en hij rolde hem af tot de plaats waar geschreven staat:

¹ In den beginne schiep God den hemel en de aarde.
² De aarde nu was woest en ledig, en duisternis was op den afgrond; en de Geest Gods zweefde op de wateren.
³ En God zeide: Daar zij licht! en daar werd licht.
⁴ En God zag het licht, dat het goed was; en God maakte scheiding tussen het licht en tussen de duisternis.
⁵ En God noemde het licht dag, en de duisternis noemde Hij nacht. Toen was het avond geweest, en het was morgen geweest, de eerste dag.
[…]
²³ Toen was het avond geweest, en het was morgen geweest, de vijfde dag.
²⁴ En God zeide: De aarde brenge levende zielen voort, naar haar aard, vee, en kruipend, en wild gedierte der aarde, naar zijn aard! En het was alzo.
²⁵ En God maakte het wild gedierte der aarde naar zijn aard, en het vee naar zijn aard, en al het kruipend gedierte des aardbodems naar zijn aard. En God zag, dat het goed was.

Hij rolde de boekrol op, gaf hem terug aan de dienaar en ging weer zitten; de ogen van alle aanwezigen in de synagoge waren op hem gericht. […] Toen de aanwezigen in de synagoge dit hoorden, ontstaken ze in grote woede. Ze sprongen op en dreven hem de stad uit, naar de rand van de berg waarop hun stad gebouwd was, om hem in de afgrond te storten. Maar hij liep midden tussen hen door en vertrok.” - Lucas 4:16-30

Eigenlijk gaat Lucas 4 iets anders. Jezus leest namelijk een stuk uit Jesaja: ‘De Geest van de Heer rust op mij, want hij heeft mij gezalfd. Om aan armen het goede nieuws te brengen heeft hij mij gezonden, om aan gevangenen hun vrijlating bekend te maken en aan blinden het herstel van hun zicht, om onderdrukten hun vrijheid te geven, om een genadejaar van de Heer uit te roepen.’ Dat is Jesaja 61, vers één en twee. Nouja, eigenlijk vers één en tweeenhalf. Want hij stopt halverwege de zin. Die gaat zo verder: ‘en een dag van wraak voor onze God, […]’.

Ik ben geen fan van het schrappen van bijbelteksten. Vanochtend nog lazen we over vuurspuwende slangen in de woestijn, tijdens de uittocht uit Egypte. Dat staat niet meteen centraal in mijn geloof, maar ik vind het prachtig. Zo vind ik het ook zonde dat veel mensen bij het bijbellezen de ongemakkelijke stukjes overslaan. De stukjes waar Jezus het opeens heeft over geld weggeven, schulden kwijtschelden en je vijanden vergeven bijvoorbeeld. Zelf heb ik ook teksten waar ik mee worstel. Wanneer God vraagt om hele steden uit te moorden, bijvoorbeeld, of wanneer krijgsheer Jefta zijn dochter offert aan God, omdat hij een veldslag gewonnen heeft. Of psalm 137, waarin we zingen over Babel: ‘Gelukkig hij die jouw kinderen grijpt en op de rotsen verplettert’. Toch ben ik niet voor het weghalen van zulke teksten. De spanning die spreekt uit de verschillende perspectieven in de bijbel inspireert mij.

Maar Jezus doet iets anders. Hij schrapt geen tekst. De tekst is zo bekend dat dat ook niet zou kunnen. Maar door de zin over Gods wraak even weg te laten, zet hij de mensen om hem heen aan het denken. Eerder hadden ze misschien in hun hoofd de rest van die tekst niet gehoord, maar alleen oren gehad naar juist die wraak van God. Zo lezen wij soms ook het scheppingsverhaal. We zijn zo bezig met de zesde dag, waarop wij gemaakt worden, dat we de rest nauwelijks meer horen. Als kinderen die een film kijken waar hun moeder in speelt, springen we op als we over Adam en Eva lezen. Die dieren en planten zijn een soort decor geworden. Daarom is het mooi om eens te stoppen met lezen van het scheppingsverhaal na de vijfde dag. God heeft dan al vijf keer gezegd dat het goed is! Hij heeft de vogels en de vissen al gezegend: ‘gaat heen en vermenigvuldigt u!’ heeft hij gezegd tegen hen, ‘vul de zeeën, en het land!’.

Misschien dat zo’n lezing van Genesis ons zou helpen om te beseffen dat God al een band had met de schepping, nog voor dat er mensen waren. Met goede vrijdag lezen we in de kerk over het sterven van Jezus. Pas met Pasen mogen we lezen over zijn opstanding. Daartussen zit een tijd van rouw, van schuldbewustheid en van een diepe eenzaamheid: God is dood, en wij hebben hem vermoord. Laten we zo ook eens Genesis lezen: eerst dag één tot vijf. En dan een tijdje niets. Pas dan, als we wat dieper nagedacht hebben over onze band met de schepping, en wat nederiger zijn geworden, mogen we verder lezen; over de zaden en noten die we als voedsel krijgen van God; over de omzwervingen van onze voorouders, die in slavernij terecht raken en daaruit bevrijd worden; over de worstelingen van een volk met geloof, geweld en macht. En uiteindelijk over Jezus, die ons God opnieuw leert kennen, als een vader die voor ál zijn kinderen zorgt; ook die die niet als mens geboren zijn.