Mijn beeld van Friesland is aardig vertekend. Als ik aan de provincie denk, zie ik vooral grote grasvelden met Campina-koeien voor me, blonde vrouwen, en een meer met zeilbootjes. Na afgelopen zomer is daar een extra (voor)oordeel bijgekomen: er wonen vrije geesten met een hoop volharding!

Als Dorothy-gemeenschap willen we ons laten inspireren door andere plekken en mensen die op een mooie manier proberen te leven. We gaan daarom soms langs bij al bestaande initiatieven en groepen, om te leren van hun ervaringen en visie. Één van die plekken bezochten we afgelopen juni, in Friesland. We kampeerden een weekend bij Frijlân, een soort off-grid woongroep op een stuk land onder de rook van Leeuwarden. Net als wat wij graag willen, leven de mensen van Frijlân eenvoudig en met veel respect voor de natuur. Leuk dus om over hun ervaringen te horen.

De groep bestaat uit 4 vrouwen die (alleen, met kinderen of met honden) in verschillende soorten ‘tiny houses’ wonen: een Mongoolse ‘Ger’, een Finse ‘Kota’ of een blokhutje. Geen stromend water of centrale verwarming, en enkel wat elektriciteit door de zonnepaneeltjes op het dak. Het douchewater wordt verwarmd doordat het water in buizen door de ‘biomeiler’ wordt geleid. De biomeiler is een grote berg schapenmest, houtsnippers en menselijke uitwerpselen, die na een aantal jaar gebroeid te hebben gebruikt zou kunnen worden om de tuin de bemesten. De broeiwarmte kan het water tot wel 60 graden opwarmen! Een ingenieus kringloop-systeem met een dubbele functie, wauw!

Permacultuur

Van de mensen van Frijlân kregen we een kijkje in de principes van permacultuur, die zij proberen toe te passen in hun manier van leven. Frisse inspiratie om mee naar huis te nemen!

Permacultuur gaat over het ontwerpen van een leefomgeving die ecologisch duurzaam en economisch stabiel is. Daarbij worden ecosystemen uit de natuur als voorbeeld gebruikt. De harmonische samenwerking tussen mens, dier en planten staat centraal. Zij vormen samen één ecosysteem dat elkaar de ruimte moet geven zodat er overvloed ontstaat. Elk onderdeel in het ontwerp heeft meerdere functies die bijdragen aan het geheel. Een heg zorgt bijvoorbeeld voor windkering, wat gunstig is voor de gewassen die daarachter groeien, en tegelijkertijd voor een schuilplaats voor kleine dieren. Daarnaast zou elke ‘opbrengst’ uit 3 verschillende bronnen moeten komen, waardoor je minder afhankelijk bent en risico spreidt. Ook bijvoorbeeld als het gaat om inkomsten. De vrouwen van Frijlân zorgen dus ook dat ze verschillende inkomstenbronnen hebben. Interessant om over na te denken hoe wij dat als gemeenschap straks willen vormgeven.

Permacultuur is ontwikkeld om o.a. oplossingen te vinden voor problemen die voortkomen uit monocultuur landbouw, zoals het verbruik van fossiele brandstoffen en de grote gevoeligheid voor ziektes (van zowel gewassen als vee) vanwege een gebrek aan natuurlijke diversiteit. Ook vervuiling van grondwater door kunstmest en gebruik van bestrijdingsmiddelen die bijvoorbeeld zorgen voor bijensterfte, zijn een groot probleem in ons huidige landbouwsysteem. Permacultuur probeert een systeem te ontwerpen dat functies heeft voor de mens (zoals voedselvoorziening), maar met de veerkracht van een natuurlijk ecosysteem. Daarbij wordt gekeken naar zon, water en wind en hoe deze in het systeem kunnen worden geïntegreerd.

Irma, de vrouw die Frijlân opgezet heeft was enorm gepassioneerd over deze manier van de ruimte inrichten en kon er veel over vertellen. Interessant, omdat wij in de toekomst ook meer ‘buiten’ willen wonen en daarover na zullen moeten denken. Ik heb me opnieuw verwonderd over hoeveel we eigenlijk aan de natuur kunnen overlaten, er zitten zoveel mechanismen ingebouwd die we als mens (ook voor ons eigen welzijn) gewoon niet moeten verstoren, maar vertrouwen. Zoals het zuiveren van de bodem. Irma gaf het voorbeeld van distels die in grote getalen op komen op stukken grond die ernstig vervuild zijn. Distels halen langzaam gifstoffen uit de bodem. In onze ogen lijkt zo’n veld vol te staan met onkruid, maar na een aantal jaar verdwijnen de distels, en kunnen er weer andere planten groeien omdat de grond hersteld is. Soms is er vooral een beetje geduld nodig dus. Een veel betere oplossing dat het afgraven van vervuilde grond, het ergens dumpen, en elders betere grond vandaan halen, waardoor uiteindelijk alles een beetje vervuild raakt.

Op hun eigen stuk grond laten de bewoners van Frijlân het onkruid rustig staan, terwijl ze het goed in de gaten houden. Zo hebben ze op een bepaald stuk alternatieven tussen het onkruid gezaaid, maar trekken ze het er pas uit als er volgend jaar dubbel zoveel onkruid zou staan, omdat ze zien dat wij mensen vaak te snel en verstorend ingrijpen. Echt een andere manier van tuinieren, die mij wel enthousiast maakt!

De principes van de permacultuur zijn ook breder toepasbaar op onze aarde en samenleving als geheel: hoe kunnen we ervoor zorgen dat ieder schepsel, elk stukje vegetatie, een plek krijgt in het geheel, waardoor alles kan bloeien en kan profiteren van elkaars sterke kanten? Ook wij mensen gunnen elkaar vaak geen vertrouwen en ruimte, en zien de kracht van diversiteit over het hoofd.

Struggelen en (draken)dromen

Naast Permacultuur vertelde Irma ons ook wat over ‘Dragon Dreaming’, een methode om te gebruiken voor de realisatie van (duurzame) projecten. Daarbij wordt uitgegaan van een proces van dromen, plannen, doen en vieren, waarbij die 4 verschillende fases in balans moeten zijn. Aandacht voor zowel persoonlijke groei, gemeenschapsvorming en dienst aan de aarde/bredere samenleving is daarin belangrijk, zodat er een win-win-win situatie ontstaat. Een filosofie die dus niet ver af ligt van die van de permacultuur.

We vonden het interessant om een klein beetje te leren over de uitgangspunten van permacultuur en Dragon Dreaming. Ook in ons proces kunnen we wat met die inzichten en werkvormen. Frijlân gebruikt het kader van Dragon Dreaming tijdens de lange weg van het waarmaken van hun dromen. Wij zijn als Dorothy-gemeenschap ook al jaren bezig om onze plannen te verwezenlijken. We hebben ondervonden dat er een lange adem nodig is voor zulke projecten, en dan zijn we nog niet eens begonnen. Frijlân had en heeft veel tegenwind vanuit lokaal bestuur, met bijvoorbeeld wetgeving en beleidsplannen waar ze niet in passen. Pionieren kan leuk en avontuurlijk zijn, maar het vergt ook veel moed, doorzettingsvermogen, een sterke groep en vertrouwen (ook van anderen) in het belang van je initiatief. Het is aan de ene kant bemoedigend om te zien dat de mensen van Frijlân na veel tegenslag toch volhouden en uiteindelijk mooie dingen bereiken. Tegelijkertijd is het ook even een reality-check: we moeten niet verwachten dat het makkelijk is om te leven op een manier die niet als ‘normaal’ wordt gezien. Daar is soms veel moed en vasthoudendheid voor nodig. Maar wij blijven vieren, dromen, plannen en doen, want we zijn nog steeds even enthousiast als toen we begonnen! ☺

Vorige Volgende